بخش غربی معابد خاجوراهو

خاجوراهو نام شهر و مجموعه معابد باستانی هندوستان است که قدمتشان به قرون وسطی باز می‌گردد. این منطقه‌ی توریستی شناخته شده، با معابد سنگی خیره‌کننده و سنگ‌ نگاره‌های زیبا، جزو بایدهای گردشگری در هندوستان است. این مجموعه معابد به سه بخش غربی، شرقی و جنوبی تقسیم می‌شود. هرکدام از بخش‌ها از چند معبد مختلف که متعلق به آیین‌های هندویی و جین (Jain) هستند، تشکیل شده است. در این مقاله می‌خواهیم گشتی مجازی در بخش غربی خاجوراهو بزنیم.

معرفی بخش غربی خاجوراهو

خیره‌کننده‌ترین معابد این شهر باستانی متعلق به بخش غربی است. این معابد به خوبی از گزند زمان و آسیب‌های مختلف در امان بوده و در وضعیت خوبی به سر می‌برند. بیشتر معابد بخش غربی در محوطه‌ای محصور قرار داشته و برای وارد شدن باید هزینه‌ی ورودی بدهید که برای هندی‌ها ۳۰ روپیه و برای توریست‌های خارجی ۵۰۰ روپیه است. تنها معابدی که در منطقه‌ی خاجوراهو باید برای دیدنشان هزینه کنید، همین معابد واقع شده در منطقه‌ی محصور هستند. تعدادی از معابد هم خارج از ناحیه‌ی محصور قرار دارند.

چگونه برویم؟

خاجوراهو در استان مادهیا پرادش قرار گرفته که ۶۲۰ کیلومتر با شهر دهلی فاصله دارد. بیشتر تورهای گردشگری هند به سه شهر دهلی، آگرا و جی‌پور سر می‌زنند که در فاصله‌ی نزدیکی نسبت به هم واقع شده‌اند. البته که شبه قاره‌ی هندوستان دیدنی‌های بسیار زیاد و شهرهای گوناگونی دارد که می‌توانند برای شما حتی از این سه شهر هم جذاب‌تر باشند.

در برنامه‌ی تور هند اسپیلت البرز، تلاش کردیم تا به مناطق و دیدنی‌های بسیار متنوع‌تری نسبت به سایر تورها سر بزنیم. تور هند (از گنگ تا ببر بنگال) را با دهلی شروع می‌کنیم و سپس به شهرهای مقدس هاریدوار، ریشیکش و بنارس می‌رویم. بعد سری به معابد خاجوراهو زده و سپس ره‌ سپار جانسی و آگرا می‌شویم. این تنوع از مقاصد دیدنی هند، تنها با تورهای اسپیلت البرز محقق می‌شود. تجربه‌های ناب زندگی در طبیعت با گردش در پارک ملی پانا و همچنین رفتینگ در رود خروشان گنگ از جمله تجاربی هستند که با تور هند ما کسب خواهید کرد.

 

خدایان و معابد

از میان کل معابد به جا مانده در خاجوراهو، ۶ عدد به پرستش شیوا، ۸ عدد به پرستش ویشنو، یک عدد به پرستش گانِشا، یک عدد به پرستش خدای خورشید و ۳ عدد هم به پرستش خدایان جینی اختصاص داده‌ شده‌اند. معابد بخش غربی خاجوراهو و خدایان مرتبط با آن‌ها را در جدول زیر مشاهده می‌کنید. همه‌ی معابد بخش غربی، هندویی هستند. همانطور که اشاره شد، بخش غربی یک منطقه‌ی محصور دارد که برخی از معابد در پشت دیوارهای آن واقع شده‌اند. سایر معابد هم خارج از این منطقه هستند.

نام	خدای مرتبط	محل
لاکشمانا (Lakshmana)	ویشنو	منطقه‌ی محصور بخش غربی
خنداریا ماهادو (Kandariya-Mahadev)	شیوا
ماهادوا (Mahadeva)	شیوا
دِوی جاگادامبا (Devi Jagadamba)	ویشنو، پارواتی و کالی
چیتراگوپتا (Chitragupta)	سوریا (خدای خورشید)
پارواتی (Parvati)	ویشنو
ویشوانات (Vishvanath)	شیوا
پراتاپِسوار (Pratapeswar)	-
ماتانگِسوارا (Matangesvara)	شیوا	خارج از منطقه‌ی محصور بخش غربی
چاوْ سات یوگینی (Chausath Yogini)	کالی
لاگوْان ماهادِوْ (Lalguan Mahadev)	شیوا

معابد مهم بخش غربی خاجوراهو

معبد خنداریا ماهادِوْ

خنداریا حدود ۳۱ متر بلندی دارد و بین سال‌های ۱۰۲۵ تا ۱۰۵۰ میلادی ساخته شده است. این معبد بزرگ‌ترین معبد بخش غربی خاجوراهو است و نقطه‌ی عطف معماری قوم چندلا به شمار می‌آید. در بین کل معابد خاجوراهو، بیشترین سنگ نگاره‌های اروتیک متعلق به همین معبد است. ۸۷۲ مجسمه در خنداریا وجود دارد که هر کدام حدود ۱ متر هستند و از مجسمه‌های موجود در تمام معابد بلند‌ترند.

معبد لاکشمانا

لاکشمانا معبد بزرگی است که برای ساختنش ۲۰ سالی زحمت کشیده‌اند. ساخت این معبد با توجه به چیزی که در سرسرای اصلی معبد (که به آن مانداپا می‌گویند) نوشته شده، در دوران حکومت دانگا (در سال ۹۵۴ میلادی) به اتمام رسیده است. در بین معابد خاجوراهو، این معبد در بهترین شرایط به سر می‌برد و تا حد خوبی دست نخورده باقی مانده است. در بخش جنوبی طبقه‌ی همکف لاکشمانا چند مورد از دیدنی‌ترین سنگ نگاره‌های خاجوراهو قابل مشاهده هستند.

نقش سنگ‌ها و نگاره‌های سنگی که در دیوارهای این معبد موجود است، جنگ‌ها و خوشگذرانی‌های قبله چندلا را به نمایش می‌کشند. به طور کلی این قبیله یا در حال فتح سرزمین‌های جدید و جنگ‌های خونین بودند، یا در حرم‌سراهای خود مشغول عیش و نوش. این موارد را با جزئیات می‌تواند بر دیوارهای این معبد ببینید.

معبد ویشوانات

معبد خنداریا ماهادو در واقع شکل بهبود یافته‌ای از معبد ویشوانات است؛ برای همین بسیار شبیه به هم هستند. این معبد در سال ۱۰۰۲ میلادی ساخته شده و به پرستش شیوا اختصاص دارد. سنگ نگاره‌های این معبد تا بالای برج اصلی (سیخارا) ادامه یافته‌اند. در منتهی الیه شرقی معبد، مجسمه‌ای به بلندی ۲.۲ متر از یک گاو به نام «ناندی» قرار گرفته است. بیشتر خدایان هندوئیسم از جانوران افسانه‌ای برای حمل و نقل استفاده می‌کنند که «واهانا» نام دارند. واهانای شیوا هم ناندی به شکل یک گاو نر بزرگ است.