تساگانورسوم مغولستان

 در دل دشت‌های تایگای در شمال مغولستان و در نزدیکی مرز روسیه، یکی از منحصر به فردترین اقوام دنیا زندگی می‌کنند؛ یعنی تساتان‌ها. قرن‌ها است که در جنگل‌های شمال مغولستان، تساتان‌ها با سبک زندگی خاص‌شان، به دور از اجتماع و احاطه شده با گوزن‌های وفادار، دوام آورده‌اند. اینجا تساگانورسوم است؛ سرزمین کوچ‌نشینان گوزن پرور مغول.

در دیدار از تساتان‌ها و تساگانورسوم (در زبان مغولی به منطقه «سوم» می‌گویند) شاهد پدیده‌ای جادویی خواهید بود. ارتباطی عجیب میان انسان و حیوانات که گویی زمان برای محافظت از این پدیده‌ی خاص، در گذشته ایستاده و آن‌ها را از گزند دوران حفظ کرده است. فرهنگی مبتنی بر احترامی عمیق برای زمین، طبیعت و تمام هدایایش به انسان.

چگونه به تساگانور برویم؟

سفر به این مکان حیرت انگیز کمی دشوار است. برای رسیدن به تساگانورسوم باید از رودخانه‌ها، کوه‌ها و دشت‌ها عبور کنید. جایی که جاده تمام می‌شود، اسب‌ها در انتظار شما هستند. باید محکم روی زین بنشینید و از دریاچه خوسگول تا رسیدن به اقوام تساتان سواری کنید. از میان سبزدشت‌ها و تایگای مغولستان رد شوید تا بالاخره به جایی برسید که به جای گوسفند، گوزن پرورش می‌دهند!

در طول مسیر یک سری از بکر‌ترین و دست‌نخورده‌ترین مناظر در دنیا را می‌بینید. این مناظر چشمان شما را خیره و احتمالاً آوای تحسین را مدام از زبان شما جاری می‌سازند. احتمالاً با گله‌ای از اسب‌های وحشی، گاومیش‌های آزاد و عقاب‌های طلایی مواجه خواهید شد. مغولستان یکی از معدود نقاط دنیا است که اسب‌های وحشی آزادانه برای خود زندگی می‌کنند.

از همه‌ی این‌ها که عبور کنید، به مردم فوق‌العاده مهربانی می‌رسید که با آغوش باز از شما در چادرهایشان پذیرایی می‌کنند. این‌جا بهترین مکان برای دیدن زندگی کوچ‌نشینی مغولی و تجربه‌ی آن از فاصله‌ای بسیار نزدیک است.

مغولستان سرزمینی بزرگ با دشت‌های پهناور و جنگل‌های وسیعی است که بکر و دست‌نخورده باقی مانده‌اند. سرزمینی که نوزدهمین کشور پهناور دنیا محسوب می‌شود؛ اما فقط ۲ میلیون نفر جمعیت دارد. به همین جهت سفر به مغولستان برای عاشقان طبیعت‌گردی و کسانی که به سفرهای جذاب و خاص علاقه‌ دارند، انتخابی ایده‌‌آل است. حتماً از برنامه‌های تور مغولستان اسپیلت البرز دیدن کنید تا شاید در سفری به یادماندنی با ما همراه شوید.

چرا باید به تساگانورسوم بروید؟

دیدن گوزن‌ها

در تساگانور می‌توانید گوزن‌هایی را ببینید که کالسکه‌ی بابانوئل را در قصه‌ها حمل می‌کنند. به گوزن‌های که تساتان‌ها پرورش می‌دهند، گوزن شمالی یا رِین‌دی‌یر (Reindeer) می‌گویند. این گوزن‌ها در نواحی شمالی آسیا، اروپا و کانادا زندگی می‌کنند. گوزن‌های شمالی بین ۱۶۰ تا ۲۰۰ سانتی‌متر طول، ۸۵ تا ۱۵۰ سانتی‌متر قد و بین ۸۰ تا ۱۸۰ کیلوگرم وزن دارند. گوزن‌های ماده از گوزن‌های نر کوچکترند و تنها گونه‌ای از گوزن‌ها هستند که ماده‌هایشان هم شاخ دارند.

البته تجربه‌ی دیدار با تساتان‌ها و منطقه‌ی تساگانور فقط محدود به «مشاهده» نمی‌شود. شما می‌توانید گوزن‌های بزرگ را نوازش کنید، رفتارشان را از نزدیک ببینید، سوارشان شوید یا حتی شیرشان را بدوشید.

پرورش گوزن تنها در ۹ کشور دنیا انجام می‌شود؛ مغولستان، کشورهای اسکاندیناوی، چین، کانادا و آلاسکای ایالات متحده. هیچ کدام از این‌ها مثل پرورش گوزن تساتان‌ها، این قدر به طبیعت نزدیک نیستند و شکوه و زیبایی آن را ندارند.

تجربه‌ی زندگی کوچ‌نشینی به سبک مغولی

سبک زندگی و فرهنگ مردم تساتان بسیار منحصر به فرد و خاص است. رسیدگی به گوزن‌ها و حیوانات قبیله، تهیه‌ی غذا از پایه‌ای‌ترین مواد اولیه، دوشیدن شیر گوزن‌ها، تهیه‌ی کره، پنیر و ماست از شیر گوزن و دیدن آیین مذهبی شامانیسم برخی از مواردی هستند که می‌توانید از نزدیک تجربه کنید.

چه کارهایی در تساگانورسوم بکنیم؟

زمانی که با خانواده‌های تساتان دیدار می‌کنید، انتظار نداشته باشید که آن‌ها شما را سرگرم کنند. این مردم مهمان‌نواز شما را دعوت می‌کنند که سبک‌ زندگی خاص‌شان را روئیت کنید ولی برنامه و نمایشی برای سرگرم کردن توریست‌ها ندارند. در واقع تساگانورسوم یک منطقه‌ی توریستی نیست، صرفاً دیدن یک قبیله‌ی واقعی کوچ‌نشین است که گوزن پرورش می‌دهند و همینش هم بسیار اعجاب‌انگیز است.

همچنین در نظر داشته باشید که گوزن‌ها در طول روز به دور از کمپ آزادند تا برای خود بچرند. یعنی تنها زمانی‌ که می‌توانید با آن‌ها فعال و انفعالی داشته باشید، ابتدای صبح یا در زمان غروب آفتاب است. البته در این بین کارهای بسیاری است که می‌توانید انجام دهید و لذت ببرید.

ملاقات با محلی‌ها

از راهنمای خود بخواهید که شما را در قبیله بگرداند و در مورد سبک زندگی، فرهنگ و آداب و رسوم تساتان‌ها برای شما توضیح دهد. در نظر داشته باشید که بیشتر مردم مغولستان، به ویژه تساتان‌ها، زبان انگلیسی نمی‌دانند؛ پس حضور راهنما مغول الزامی است.

اگر به مذهب بومی این منطقه، یعنی شامانیسم، علاقه دارید می‌توانید از راهنمای خود درخواست کنید که با شامن قبیله (روحانی مذهبی شامانیسم) دیداری داشته باشید. اگر شامن فرصت ملاقات با توریست‌ها را داشته باشد، از دیدار با شما بسیار خوشحال خواهد شد و اگر سوالی در مورد شامانیسم داشته باشید به شما پاسخ می‌دهد. شامانیسم قدیمی‌ترین آیین مذهبی در دنیا است.

کمک در کارهای روزمره

بیشتر کارهای روزمره در کمپ گوزن‌ها بهتر است که توسط تساتان‌ها انجام شود ولی شما می‌توانید در برخی وظایف کمک کنید؛ مثل بستن گوزن‌ها در غروب و زمانی که از چرا بر می‌گردند، دوشیدن شیرشان و پختن نان به سبک مغولی.

سوار گوزن بشوید

یکی از تجربه‌های جالب و تکرار نشدنی سفر به تساگانور سوم، سوار شدن بر گوزن‌های شمالی است. این فرصتی است که احتمالاً فقط یک بار در طول زندگی‌ نصیب‌تان خواهد شد پس اگر شد، حتماً امتحان کنید.

سوار شدن بر گوزن با سوارکاری بر اسب کمی متفاوت است. به همین جهت به کمک نیاز خواهد داشت. گوزن‌ها معمولاً دوست ندارند که گله‌ی خود جدا شوند؛ برای همین راه بردنشان دشوار است. در واقع گوزن‌سواری، نسخه‌ی افسانه‌ای از اسب‌سواری است. انگار که در انیمیشن یا فیلمی فانتزی و خیالی هستید.

دیدن مراسم مذهبی شامانی

مراسم مذهبی شامانی معمولاً در هنگام کامل شدن ماه برگزار می‌شود؛ چرا که آن‌ها معتقدند در این زمان، مرز بین دنیای واقعی و دنیای ارواح در باریک‌ترین حالت خود قرار دارد. مراسم معمولاً در کنار آتش برگزار می‌شود. آتش در آیین شامانیسم به عنوان نمادی از التیام و تغییر شناخته می‌شود.

در طول مراسم، افراد افکار و آشفتگی‌های گذشته‌شان را به درون آتش می‌اندازند. آتش این آشفتگی‌ها را به دنیای ارواح برده و فرد را از آن‌ها رها می‌سازد. در واقع هدف از برگزاری این مراسم، نوعی تغییر و تولدی دوباره‌ است.

رفتن به دره‌ی یخ زده

اگر فرصت کافی در زمان بازدید از تساگانورسوم وجود داشته باشد، می‌توانید سوار بر اسب به منطقه‌ای در تایگا بروید که دره‌ی یخ زده یا دریاچه‌ی یخی نام دارد. مکانی زیبا برای برگزاری یک پیک‌نیک دل‌انگیز. دره‌ی یخ‌زده در تمام طول سال برف دارد. همچنین می‌توانید از درختچه‌های اطراف بلوبری‌های تازه بکنید و میل کنید. از کمپ تساتان‌ها تا دره‌ی یخ‌زده با اسب سه ساعتی راه است.