نوروز بل چیست و چگونه آیینی است؟

 البته نه آن نوروز ملی که در جای جای فلات قاره ایران مرسوم است بلکه نوروز گیلک وگالش باستانی است که دربخش های جلگه ای و کوهستانی مازندران و گیلان و تالش به عنوان یک آیین فاخر و تاثیر گذار با زندگی مردم پیوند خورده. 

نوروز بل جشنی است که عصر آخرین روز سال یعنی آخرین روز اسپندار ما به تقویم مردم گیلان برگزار می شود و با مراسمی خاص همراه است که از گذشته های دور تاکنون گاهی کم فروغ و گاهی پر فروغ جریان داشته، حالا عده ای از جوانان برومند گیلک و گالش عزمشان را جزم کرده اند تا آتش نوروز بل را به گونه ای برافروزند که شعله هایش در هر کران پیدا باشد. 

تفاوت سال خورشیدی رسمی کشور با سال خورشیدی گیلان باستان در این است که تقویم کشوری از حالت اعتدال بهاری گرفته شده یعنی گرما و سرما و روز و شب همگی متعادل ولی تقویم بومی گیلان از حالت انقلاب تابستانی یعنی اوج گرما، طولانی بودن روز و کوتاهی شب گرفته شده، همانطور که تقویم میلادی، جانب انقلاب زمستانی یعنی اوج سرما و بلندی شب و کوتاهی روز در نظر گرفته شده است.

به هرحال اجرای مراسم نوروز بل نشان دهنده پشت سر گذاشتن اوج گرما و طول روز و از سر گرفتن فرود آن است. در ضمن آغاز و ابتدای تهیه و تدارک کوچ از ییلاق به طرف دشت گیلان نیز هست و این البته مقارن زمانی است که محصولات دامی و زراعی برداشت شده و اوقات فراغت حاصل گشته است و مردم به انواع و اقسام مراسم به ویژه جشن ها رو می آورند که امروزه به صورت عروسی، جشن خرمن، علم واچینی و غیره در جای جای روستاهای منطقه برگزار می شود.

طبق گاهشماری قدیم کوهستانهای گیلان، نیمه مرداد ماه آغاز سال نوی دیلمی است که در ایام گذشته ‏همچون نوروز باستانی، با برگزاری آیین ها و جشن هایی همراه بوده است.

«نوروز بل» جشنی است که ‏در عصِر آخرین شب سال از تقویم دیلمی، یعنی آخرین روز «اسپندارما» و شب اولین روز سال یعنی ‏‏«نوروزِ ما» برگزار می شود.

با توجه به اینکه در دوران های گذشته امکانات آتش بازی های امروزی و همچنین شیوه های ارتباطات امروزی وجود نداشت چوپانان ارشد (سرگالش ها)، برای اعلام سال جدید در مرتفع ‏ترین قله کوه دور و برشان هنگامی که هوا تاریک می شد با پوشیدن ”شولا“، آتش ‏نوروزی را برمی افروختند تا بدین وسیله آغاز کوچ را به دیگر دامداران خبر داده و اعلام می شد که فصل ‏بردن دام به پایین کوه فرا رسیده است همچنین سال نوی خود را در این زمان برگزار می‌ کردند و آتش را وسیلۀ خبررسانی قرار می دادند ‏تا نویدی باشد برای برداشت محصول پربار.‎ ‏

برنامه های روز جشنواره:

1)‏  اجرای کنسرت موسیقی سنتی
‏2)‏  اجرای نمایش آیینی
‏3)‏  اجرای آواز خوانی شبانی

برنامه های میدانی:

1)‏  اجرای موسیقی سنتی
‏2)‏  بازارچه خرید
‏3)‏  کشتی گیله مردی
‏4)‏  آیین کاروان کوچ
‏5)‏  آتش نوروزی
‏6)‏  نورافشانی شبان

در تور دیلمان و اسپیلی در جشن و پایکوبی نوروز بل با دیلمی های عزیز کشورمان همراه خواهیم شد.