روستای کندوان
روستای کندوان، یکی از چند روستای صخره‌ای ایران بوده و در منابع جهانی به عنوان یکی از سه روستای مشهور صخره‌ای جهان شناخته می‌شود.
روستای صخره‌ای کندوان در استان آذربایجان شرقی و شهرستان اسکو قرار دارد. این روستا، یکی از چند روستای صخره‌ای ایران بوده و در منابع جهانی به عنوان یکی از سه روستای مشهور صخره‌ای جهان شناخته می‌شود. شهرت این روستا به خاطر خانه‌هایی است که مشابه کندوی عسل در دل کوه کنده شده‌اند. کندوان در سال ۱۳۷۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. در این مقاله می‌خواهیم سری به این روستای جذاب بزنیم که از دیدنی‌ترین‌های استان آذربایجان شرقی است.
محل و تاریخچه
روستای کندوان در فاصله‌ی ۶۲ کیلومتری جنوب تبریز و ۲۲ کیومتری جنوب اسکو واقع شده و از توابع شهرستان اسکو به شمار می‌آید. جایگاه روستا در میان دره‌ای باصفا به نام سلطان داغی است و رودی پرآب که کندوان نام دارد از کنارش می‌گذرد.
بنای خانه‌های روستای کندوان از نوع معماری صخره‌ای است. تعداد روستاهای صخره‌ای در ایران و دنیا را ۳ عدد گفته‌اند ولی روستای میمند و روستای صور بناب هم از جمله‌ی این روستا هستند که کمتر نامی از آن‌ها برده می‌شود و در نوع خود بسیار دیدنی‌اند. دو روستای صخره‌ای دیگر دنیا شامل روستای کاپادوکیه در ترکیه و روستایی در ایالت داکوتا در ایالات متحده‌ی آمریکاست. از میان این ۳ روستای صخره‌ای معروف، تنها کندوان یک روستای مسکونی است و سایرین خالی از سکنه‌اند.
در مورد قدمت خانه‌های صخره‌ای کندوان روایت‌هایی وجود دارد. برخی ساخت روستا را به قرن هفتم هجری و همزمان با یورش مغول‌ها نسبت می‌دهند و برخی هم می‌گویند که روستا در دوران کهن پیش از اسلام ساخته شده و قدمتی ۷۰۰۰ ساله دارد. به نظر می‌رسد که روایت اول درست‌تر است. در تاریخ منطقه این گونه نقل شده که ساکنان روستایی به نام حیله‌ور (در ۲ کیلومتری کندوان) برای در امان ماندن از حمله‌ی مغول‌ها به دشتی در نزدیکی روستای کندوان مهاجرت کردند. اهالی حیله‌ور به تدریج درون صخره‌ها حفره‌هایی کندند و پناهگاهی امن برای خود ساختند.
در حال حاضر طبق سرشماری انجام شده در سال ۱۳۹۵، ۴۵۰ نفر متشکل از ۱۵۱ خانوار در روستای کندوان زندگی می‌کنند.
معماری و شکل‌گیری روستای کندوان
تپه‌ها و صخره‌های مخروطی شکل از جنس اینمبریت و لاهار ساخته شده‌اند. گفته می‌شود که مواد مذاب آتشفشانی حاصل از فوران کوه سهند با گل و لای حاصل از باران‌های سیل‌آسا مخلوط و موجب شکل گیری این تپه‌ها شده است. بلندی برخی از کران‌های هرمی و مخروطی شکل کندوان به بیش از ۶۰ متر هم می‌رسد.
خانه‌های روستاییان در دل مخروط‌ها جا خوش کرده‌اند. بیش از صد آغل، انبار، اتاق‌های نشیمن روستایی و دو مسجد که هر مسجد دو ستون سنگی از جنس طبقات لاهار دارند، در روستا به چشم می‌خورند. درون هر مخروط، ۲ تا ۴ طبقه خانه ساخته‌اند که در زبان محلی «کران» یا «گیران» نام دارند. طبقات بالایی کران‌ها از طریق پلکان‌های بسیاری زیبایی که در دیواره‌ی کران‌ها کنده شده‌اند، قابل دسترسی هستند. طبقه‌ی ابتدایی معمولاً اصطبل و طبقات بالاتر به عنوان سکونت‌گاه استفاده می‌شود. بعضاً طبقه‌ی چهارم کران را تبدیل به انباری کرده‌اند. آشپزخانه‌های خانه به دلیل نبود فضای کافی و تهویه‌ی محدود کران‌ها در خارج از صخره‌ها و در دامنه‌های کوه ساخته شده‌اند.
دیواره‌ی کران‌ها قطر و ضخامت زیادی دارد که در طبقات بالاتر کمتر می‌شود. به همین دلیل ساخت نورگیر در طبقات پایین کاری دشوار بوده و بیشتر پنجره‌ها در طبقات بالایی قرار دارند. به خاطر ضخامت زیاد دیواره‌ها، هوای داخل کران‌ها در زمستان‌ها گرم و در تابستان خنک است.
از دیگر جاذبه‌های روستای کندوان، می‌توان به هتل لاله‌ی کندوان اشاره کرد که شبیه خانه‌های سنتی روستا در دل صخره‌ها حفر شده است. سومین هتل صخره‌ای جهان دارای ۴۰ کران است و در سال ۱۳۸۶ افتتاح شد. هتل لاله کندوان یک سالن کنفرانس جالب هم دارد که تنها سالن کنفرانس صخره‌ای در دنیاست. رستوران و کافی‌شاپ هتل هم درون صخره‌ها جای دارند.
دیگر جاذبه‌های کندوان
علاوه بر معماری و خانه‌های جذاب، روستای کندوان آب معدنی گوارایی دارد که از دل تپه‌ای در نزدیکی رودخانه خارج می‌شود و می‌گویند که برای امراض کلیوی بسیار مفید است. دره‌های خرم، آب و هوای مطبوعی که در گرم‌ترین روزهای سال به ۲۷ درجه سانتی‌گراد می‌رسد، لبنیات محلی و عسل مرغوب کوهستانی باعث شده که کندوان از پربازدیدترین مناطق توریستی آذربایجان شرقی باشد. از دیگر محصولات روستا می‌توان به گردو، گیاهان دارویی، شیره انگور و بادام اشاره کرد. روسری‌های کلاقه‌ای، جاجیم و گلیم هم از صنایع دستی آن به شمار می‌روند.
چگونه به کندوان برویم؟
استان آذربایجان شرقی به خاطر تاریخ پرجنب و جوش، فرهنگ غنی و شرایط اقلیمی منحصر به فردش، جاذبه‌های دیدنی بسیاری دارد. از رودخانه‌ی خروشان ارس گرفته تا بازار مرزی جلفا، جنگل ارسباران، قلعه بابک، باغ ائل گلی و دیگر دیدنی‌هایی که لیست بلندبالایی را می‌سازند.
برای بازدید از کندوان و دیدنی‌ترین جاذبه‌های استان آذربایجان شرقی می‌توانید با تورهای اسپیلت البرز همراه شوید. در تور طبیعت گردی آذربایجان شرقی با برنامه‌ی ویژه‌ای که برایتان تدارک دیده‌ایم، به دل طبیعت این استان می‌رویم. در میان درختان ارسباران می‌گردیم، سری به کلیسای سنت استپانوس می‌زنیم، قلعه‌ی بابک را تحسین می‌کنیم و در تبریز زیبا قدم می‌زنیم. حتماً از صفحه‌ی اختصاصی تور طبیعت گردی آذربایجان شرقی بازدید کنید تا با جزئیات این تور جذاب بیشتر آشنا شوید. برای کسب اطاعات بیشتر در مورد دیدنی‌ها و جاذبه‌های استان آذربایجان شرقی، می‌توانید از وبلاگ ما بازدید کنید.