دو منار رقصان طبس

بسیاری با منارجنبان اصفهان آشنا هستند و آن را یکی از عجایب معماری ایران می‏دانند؛ اما جالب است که بدانیم در شهر طبس، مدرسه‏ ای به نام "دومنار" وجود داشت به مراتب جالب‏تر و عجیب‏تر از منارجنبان اصفهان.

مدرسه دو منار طبس همان طوری که از اسمش برمی ‏آید، دارای دومناره بود که هر دو با تکان‏هایی که از بالا داده می‏ شد به حرکت و جنبش در می آمدند؛ اما تفاوت شگفت انگیز این بنا آن بود که اگر کسی یکی از مناره‏ها را به حرکت درمی‏آورد، مناره‏ ی دیگر نیز شروع به تکان خوردن می‏ کرد و این در حالیست که این دو با یکدیگر فاصله داشتند.

نمایی از مدرسه دومنار از آسمان

سون هدین (Sven Hedin) کویرنورد و سیاح معروف سوئدی در سال 1906 در بازدید از این مدرسه، شیفته ی این معماری هوشمندانه شد. او عکس‏هایی از این مدرسه تهیه کرد که از آن به عنوان کهن ‏ترین تصاویر این بنا می‏ توان یاد کرد.

عکس: سون هدین 1906

عکس: سون هدین 1906

فرجام دومنار

از آن جا که طبس از بافت معماری بسیار زیبا و کهنی برخوردار بود، در دهه 50 به عنوان شهر باستانی قلمداد شده بود و از همین رو اجازه دخل و تصرف در ابنیه به هیچ کس داده نمی‏ شد.
اما تنها 8 ثانیه زلزله با قدرت 7.8 ریشتر کافی بود که این گنجینه معماری سنتی ایران را با خاک یکسان کند. در این زلزله به روایتی 20000 نفر کشته شدند و چیزی از ابنیه کهن این شهر باقی نماند.

 

کاشی کاری های مناره

مدرسه دومنار نیز از این قاعده مستثنی نبود و امروز تنها عکس‏هایی باقی مانده‏ اند که راوی هوش و زکاوت ایرانی در معماری است.

آقای یعقوب دانش دوست بر فراز مناره

آقای یعقوب دانش دوست، معمار ایرانی است که در سال 1376 با حمایت سازمان میراث فرهنگی عکس‏ها و پلان‏هائی که پیش از زلزله تهیه شده بود را در قالب کتابی نفیسی با نام " طبس شهری که بود" منتشر نمود.

اسپیلت البرز از شما دعوت می ‏کند که از سایر دیدنی‏های طبس مانند نایبند، ازمیغان، طاق بند شاه‏ عباسی که از زلزله مصئون مانده‏ اند در تور طبس، نایبند و کال جنی دیدن کنید.

منبع: کتاب طبس شهری که بود، یعقوب دانش دوست، انتشارات سازمان میراث فرهنگی و سروش

گردآوری: تحریریه اسپیلت البرز